Hangarskipa USS Ronald Reagan (fremst) og USS Nimitz (i bakgrunnen) seglar saman i formasjon i Sørkinahavet måndag. Ekspertar åtvarar om at risikoen for militær konflikt mellom USA og Kina er større enn nokon gong, med stadig høgare spenning i Sørkinahavet.Foto: U.S. Navy via AP, NTB scanpix
Kina og USA stadig nærare konflikt i Sørkinahavet, meiner ekspertar
Kinas militærøvingar i Sørkinahavet møter kritikk frå USA, som sjølv viser musklar i regionen. Ekspertar meiner dei to er stadig nærare militær konflikt.
Denne artikkelen er over fire år gammel og kan inneholde utdatert informasjon.
Satellittbilete skal vise korleis Beijing byggjer ut nærværet sitt på dei kunstige øyane dei har etablert i havet.
Annonse
Det er tydeleg høgare spenning i Sørkinahavet, ein av få stader der kinesiske og amerikanske interesser møtest, seier Mikael Weissmann, som er forskar ved Försvarshögskolen og Utrikespolitiska institutet i Sverige til TT.
Kinesiske styresmakter kunngjorde i starten av juli at dei ville gjennomføre ei militærøving i området. USA har svart med å sende to hangarfartøy, noko som har fått regjeringa i Beijing til å sjå raudt.
– Det viser tydeleg at ei opptrapping har skjedd. Frå USA er det ein maktdemonstrasjon. Å sende to hangarfartøy er veldig tungt, seier Weissmann.
Byggjer ut
Kina, som gjer krav på nesten heile Sørkinahavet, har dei siste åra skapt kunstige øyar rundt rev og klipper i havet. På øyane er det bygd militæranlegg.
Ifølgje amerikanske Centre for Strategic and International Studies (CSIS) kontrollerer Beijing no 20 posteringar rundt øygruppa Paraceløyane, som både Kina, Vietnam og Taiwan gjer krav på, og ytterlegare sju andre øygrupper.
Samtidig blir det i asiatiske medium rapportert at Kina har byrja med mudring på ei av Parcel-øyane. På satellittbilete ser det ut som Kina byggjer ut det nordvestre hjørnet av øya, som utgjer Beijings administrasjonssenter i Sørkinahavet.
Omstridd område
Ifølgje nabolanda er den kinesiske militariseringa av øyane i strid mot internasjonal lov og rett.
Mellom anna har Vietnam, Taiwan og Filippinane sett fram krav for delar av Sørkinahavet, noko Kina ser på som ei utfordring mot kinesisk territorium.
Fleire land vende seg i mai til FN med fordømming av den kinesiske framferda.
Fleire årsaker
Dragkampen om området handlar ikkje berre om at det er ei av den viktigaste handelsrutene i verda, eller at botnen blir rekna for å innehalde enorme olje- og gassverdiar.
I takt med at Kina har teke stadig større plass i den globale verdsordenen, har det vorte meir og meir viktig for landet å bli sett som handlekraftig, både for eiga befolkning og omverda, forklarer Weissmann.
USS Nimitz fotografert i nærleiken av Sør-Korea i 2013.Foto: Lee Jin-man, AP, NTB scanpix
I tillegg handlar ambisjonane i området for Kina òg om forholdet til USAs allierte Taiwan, som Kina ser på som ein utbrytarregion.
Mykje å tape
Den aukande politiske mistilliten mellom Kina og USA over koronaviruset har heller ikkje bidrege til å roe ned situasjonen.
National Institute for South China Sea Studies i Beijing, som studerer amerikansk nærvær i Sørkinahavet, beklaga seg i ein nyleg rapport over at hundrevis av kommunikasjonskanalar mellom militærstyrkane i dei to landa har vorte lukka.
Ekspertar, blant dei sjefen i instituttet, åtvarar om at risikoen for militær konflikt mellom landa er større enn nokon gong tidlegare.
Weissmann tviler likevel på at det vil bryte ut konflikt.
– Ein kan sjølvsagt aldri vite sikkert, men det ligg ikkje i interessa til nokon part å hamne i krig. Det har både USA og Kina for mykje å tape på, seier han.
